Byt word gesien as normale gedrag vir kinders tussen 0 en min of meer 2 jaar oud.
Maar, alhoewel hierdie gedrag as “tipies” of “normaal” vir hierdie ouderdomsgroep gesien word, beteken dit nie dat dit AANVAARBARE gedrag is nie en daarom moet ons dit pro-aktief hanteer.
Byt kan ontstellende en potensieel skadelike gedrag wees (net soos slaan, stoot/stoot, knyp, skop, ens.).
Wat ons altyd moet onthou, is dat babas en peuters nog nie effektief kan kommunikeer nie en selfs al het hulle die woordeskat om dit te doen, verstaan hulle steeds nie komplekse emosies, hoe om dit te interpreteer of te kommunikeer en hoe om dit op ‘n konstruktiewe wyse te hanteer nie. (Dit is waarom dit so belangrik is dat ouers reeds vanaf geboorte met hul kinders kommunikeer oor emosies, hoe dit lyk (gesigsuitdrukking) en hoe om dit op ‘n KONSTRUKTIEWE manier te hanteer).
Dit is altyd aanvaarbaar om enige en alle emosies te voel, selfs negatiewes (ons wil nie enige gevoelens wat ons kinders mag hê onderdruk nie), maar dit is ons verantwoordelikheid om ons kinders te leer hoe om hierdie emosies positief te hanteer.
Kinders is perfekte klein nabootsers en is geneig om te doen wat jy DOEN en selde wat jy sê. Die hele idee om die regte gedrag te modelleer, veral wanneer dit kom by die hantering van emosies, klink dalk redelik eenvoudig, maar kom ons wees eerlik, dit is alles behalwe maklik. Ons worstel as volwassenes self nog met emosies, wat nog te sê om dit korrek te “modelleer” aan hierdie klein ogies wat ons elke beweging dophou.
Hoekom byt babas en peuters?
Daar is talle redes waarom kinders byt en met elke fase, ouderdom en persoonlikheidstipe sal die oorsake hiervoor anders wees. Maar in die ouderdomsgroep waarvan ons praat geld die volgende gewoonlik:
• Verlig pyn as gevolg van tandekry.
• Verken oorsaak en gevolg (“Wat gebeur as ek byt?”).
• Ervaar die sensasie van byt.
• Bevredig ‘n behoefte aan oraal-motoriese stimulasie.
• Maak ander kinders, volwassenes en selfs troeteldiere na.
• Verkry aandag. (Negatiewe aandag is steeds aandag).
• Tree uit selfverdediging op. Kweek ‘n gevoel van sterk en in beheer wees.
• Kommunikeer behoeftes en begeertes, soos hongerte of moegheid.
• Kommunikeer of gee uiting aan emosies soos frustrasie, woede, verwarring of vrees.
Wat kan gesinne doen om byt te voorkom?
• Hê ouderdomsgepaste verwagtinge vir jou kind se gedrag op grond van sy of haar huidige vaardighede en vermoëns.
• Kinders floreer wanneer hulle grense en roetine het. Maak seker jou kind se skedule is voorspelbaar en konsekwent.
• Bied aktiwiteite aan wat jou kind toelaat om te ontspan en van spanning ontslae te raak. Om jou baba van geboorte af te masseer kan baie voordele inhou, waarvan ontspanning en “binding” twee is. Bied speeldeeg, skuimballetjies, borrels, sagte musiek en ander stresverminderende items vir jou kind aan om mee te speel.
• Gebruik positiewe leidingstrategieë om jou kind te help om selfbeheersing te ontwikkel.
• Voorsien items om te byt, veral wanneer hulle tande kry.
• Alhoewel sommige ouers geneig is om so nou en dan bytspeletjies te “speel” (om jou baba in hul nekke, op hul wange te byt, ens.) met die beste bedoeling (en sonder dat dit seermaak), kan kinders dan soms hierdie speletjie herhaal en byt met “liefde”. En omdat hulle nog nie bewus is dat daar ‘n verskil is in hoe hard jy kan byt nie, moet byt verkieslik nie deel wees van die manier waarop toegeneentheid of liefde betoon word nie.
• Wanneer ‘n hondjie aan jou kind se tone knibbel of meubels byt, sonder enige reperkussies – dink jou kind dalk dat byt gepas en aanvaarbaar is.
Hoe moet ek reageer wanneer my baba of kleuter byt?
Alhoewel elke situasie anders is, is hier ‘n paar algemene riglyne:
Babas
As ‘n baba ‘n eksperimentele hap aan ‘n ma se bors of pa se skouer gee, bly kalm en gebruik duidelike seine om te kommunikeer dat dit nie goed is vir een persoon om ‘n ander te byt nie. ‘n Bewuste “nee” of “ons byt nie!” is ‘n gepaste reaksie. Moenie dit net los nie, wees konsekwent (al maak dit nie regtig seer nie).
Peuters
Peuters ervaar baie sterk emosies wat hulle moet leer om te bestuur. Peuters kan byt om woede of frustrasie uit te druk of omdat hulle nie die taalvaardighede het wat nodig is om hul gevoelens uit te druk nie.
• As jy die bytvoorval sien, gaan vinnig na waar dit gebeur het en kom op die peuters se vlak. Sêop ‘n ernstige en ferm manier: “Ons byt nie. Byt maak seer. Jy mag nie jou broer byt nie.”
• Bied dan ‘n keuse aan die byter: “Jy kan help om Pieter beter te laat voel, of jy kan rustig op die stoel gaan sit totdat ek met jou kan praat.” Help jou peuter om die keuse deur te voer indien nodig, sonder om jou stem te verhef of geweld te gebruik. Die kind moet weet dat “slegte gedrag” nie met onmiddellike aandag “beloon” sal word nie (onthou – aandag is aandag, hetsy negatief of positief).
• Reageer op die kind wat seergekry het met vertroosting deur woorde en dade: “Ek is jammer jy het seer gekry. Kom ons kry ‘n bietjie ys.”
• Gesels laastens met die byter. Gaan af op sy/haar vlak, behou oogkontak en praat in eenvoudige woorde deur ‘n kalm, ferm stemtoon te gebruik. Probeer uitvind wat gebeur het wat tot die voorval gelei het. Herhaal die reël, “byt word nie in ons huis toegelaat nie.”
• Maak gebruik van woorde wat jou kind se emosies beskryf: “Jou broer het jou bal gevat. Jy het kwaai gevoel en toe het jy hom gebyt. Mamma gaan nie toelaat dat jy jou broer seermaak nie. In die huis byt ons nie.”
• NOTA: Dit is ook belangrik om met die kind wat die speelding geneem het te praat en te verduidelik dat ons nie iemand anders se speelgoed vat sonder om eers te vra nie.
Watter strategieë kan ek gebruik om my baba/kleuter te help om ‘n gewoonte van byt te oorkom?
• Wees bewus van waar, wanneer en in watter situasies jou kind geneig is om te byt.
• Gee aandag aan sy seine. Bly naby en stap in as jou kind gereed lyk om te byt.
• Stel aanvaarbare maniere voor om sterk gevoelens uit te druk. Help jou kind deur hom te leer om sy behoeftes op ‘n sinvolle manier aan jou en ander te kan kommunikeer.
• Versterk positiewe gedrag deur jou kind se gepaste woorde en optredes te erken.
• Gee geleenthede vir jou kind om keuses te maak en bemagtig te voel.
• Maak seker jou gedragsverwagtinge is ouderdomsgepas en individueel geskik vir jou kind. Om van ‘n kind te verwag om iets te doen wat hy of sy nie kan doen nie, kan veroorsaak dat kinders gespanne voel. Spanning kan lei tot byt.
• Bied kos met ’n verskeidenheid teksture aan om aan jou kind se sensoriese behoeftes te voldoen.
• Leer jou kind woorde om limiete te stel, soos “nee”, “stop” of “dit is myne.”
Watter strategieë is nie sinvol nie?
Hierdie strategieë kan die situasie erger maak en moet verkieslik nie gebruik word om ‘n baba/peuter se bytgewoonte aan te spreek nie.
• Vermy om ‘n kind as ‘n “byter” te bestempel. Negatiewe etikette kan beïnvloed hoe jy jou kind beskou, en selfs die kind se gevoelens oor hom- of haarself beïnvloed.
• Moet nooit ‘n kind terugbyt om te straf of hom te wys hoe dit voel om gebyt te word nie. Om ‘n kind te byt stuur die boodskap dat die gebruik van geweld aanvaarbare is en gebruik kan word om probleme op te los.
• Moenie kwaad word, skree of ‘n kind minderwaardig laat voel nie.
• Vermy dit om te veel aandag aan ‘n kind wat gebyt het te gee. Alhoewel dit gewoonlik negatiewe aandag is, kan dit steeds die gedrag versterk en veroorsaak dat ‘n kind dit herhaal.
• Moenie ‘n kind wat gebyt het en die kind wat seergekry het dwing om saam te speel nie.
Dit is baie belangrik dat jy en jou kind se “skool” en onderwysers saamwerk en dieselfde strategie volg om die probleem doeltreffend te hanteer.
As jy al die bogenoemde probeer het en jou kleuter byt steeds, is dit ‘n goeie idee om ‘n spelterapeut te kontak wat gewoond is om hierdie tipe gedragskwessies te hanteer.
Recent Comments